تپه هگمتانه که شهری زیرزمینی را در خود جای داده است، در قسمت شمالی و در بافت قدیمی شهر همدان در انتهای خیابان اکباتان قرار دارد. این تپه باستانی ۳...
تپه هگمتانه که شهری زیرزمینی را در خود جای داده است، در قسمت شمالی و در بافت قدیمی شهر همدان در انتهای خیابان اکباتان قرار دارد. این تپه باستانی ۳ هزار سال قدمت دارد و با مساحت حدود ۳۰ هکتار، وسیعترین تپه باستانی ایران است (با در نظر گرفتن بخشهایی که جزو محدوده تپه باستانی بوده اما اکنون ساختمانهای مسکونی بر روی آن ساخته شده، مساحت آن به بیش از ۴۰ هکتار نیز میرسد). این محوطه باستانی با توجه به اشارههای تاریخی و برداشتهای اولیه باستانشناسان و پژوهشگران، دربرگیرنده آثاری از دورههای تاریخی مختلف به ویژه ماد، هخامنشی و اشکانی میباشد.
این تپه در طول یک صد سال اخیر بارها مورد حفاری باستانشناسان داخلی و خارجی قرار گرفته است. پیشینه حفاریهای علمی این تپه به سال ۱۹۱۳ میلادی برمیگردد که هیئتی فرانسوی از طرف موزه لوور پاریس به سرپرستی شارل فوسی، کاوشهایی در تپه هگمتانه انجام داد اما نتایج این کاوشها هیچگاه منتشر نشد. در طی ۱۰ فصل حفاری انجام شده از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۸ خورشیدی که حدود ۱۴ هزار مترمربع از این تپه مورد کاوش قرار گرفت، یکی از کهنترین دورههای تمدن بشری نمایان شده است. همچنین یک حصار طولانی به ارتفاع ۹ متر و دو برج عظیم و کمنظیر در درون آن کشف شده است. در کاوشهای علمی که در طول این سالها به سرپرستی آقای دکتر محمدرحیم صراف به انجام رسید، یک شهر بزرگ از نوع شهرهای شطرنجی در داخل تپه هگمتانه شناسایی شد. ساخت و سازهای این شهر باستانی عبارت است از معابری به فاصلههای مساوی و موازی یکدیگر که در حدّفاصل آنها، واحدهای ساختمانی کاملاً مشابه و قرینه یکدیگر احداث شده است. این مجموعه کمنظیر علاوه بر تأسیسات آبرسانی، دارای حصاری خشتی به قطر حدود ۱۰ متر است که در فواصل معین دارای برجهایی عظیم است. سازه اصلی شهر باستانی از خشت خام و در بخشهایی، از آجر تشکیل یافته است.